Σύμφωνα με τον Rush, 1996, οι άθρωποι απο τη φύση τους είναι προγραμματισμένοι να ζουν σε ομάδες με στόχο να επιτύχουν όσο το δυνατόν καλύτερες συνθήκες διαβίωσης. Για παράδειγμα, τα βρέφη χρειάζονται για τουλάχιστον 12 χρόνια να είναι ενταγμένα μέσα σε μία ομάδα, με σκοπό να επιβιώσουν και να αναπτυχθούν βιολογικά, συναισθηματικά και πνευματικά. Το ρόλο αυτό αναλαμβάνει η οικογένεια, οι συγγενείς και το φιλικό περιβάλλον. Σύμφωνα με τα παραπάνω, η επιβίωση μας εξαρτάται και σχετίζεται απο τη συμμετοχή μας και την αποδοχή μας στην κάθε ομάδα.
Ο φόβος της απόρριψης είναι ένας εξελικτικός μηχανισμός, ο οποίος ακολουθεί το ανθρώπινο είδος απο τα πρώτα στάδια της ύπαρξης του. Μέσα απο το φόβο της απόρριψης, το άτομο μένει ενεργό στην ομάδα στην οποία ανήκει, προσφέρει και απολαμβάνει την ασφάλεια και τη σταθερότητα που του δίνει η ομάδα.
Εξελικτικά, η αποδοχή ξεκίνησε ως μια βασική ανάγκη για την εύρεση τροφής και νερού, αλλά και μια προσπάθεια προστασίας των πρωτόγονων ανθρώπων, από άλλα άγρια ζώα. Μόνο με το να ανήκει σε μία ομάδα μπορούσε να επιβιώσει τότε το ανθρώπινο είδος. Η απόρριψη λοιπόν, τότε ισοδυναμούσε με θάνατο για το άτομο που θα απορριπτόταν.
Σήμερα τα πράγματα είναι διαφορετικά. Το άτομο βάση των σημερινών συνθηκών διαβίωσης, έχει τη δυνατότητα να παρέχει μόνο του στον εαυτό του τα απαραίτητα για να επιβιώσει, χωρίς να χρειάζεται απαραίτητα να ανήκει σε κάποια ομάδα. Εντούτοις, φαίνεται πως ο φόβος της απόρριψης και η μοναξιά, βιώνεται το ίδιο έντονα σαν να επρόκειτο για ζήτημα ζωής ή θανάτου. Έρευνες έχουν δείξει πως ο πόνος της απόρριψης μπορεί να μην διαφέρει πολύ απο το φυσικό πόνο, καθώς η κοινωνική απόρριψη ενεργοποιεί τις ίδιες περιοχές του εγκεφάλου με αυτές του φυσικού πόνου.
Έτσι, όταν ένα άτομο βιώσει την απόρριψη, θα νιώσει συνήθως μια δυσφορία και συναισθήματα στεναχώριας, αλλά θα μπορέσει να διαχειριστεί τη στεναχώρια του και να συνεχίσει. Τι συμβαίνει όμως σε περιπτώσεις που το άτομο δεχτεί την απόρριψη από σημαντικά πρόσωπα στη ζωή του; Το άτομο τότε βιώνει μια τραυματική εμπειρία η οποία επαναπρογραμματίζει τον εγκέφαλο και το σώμα, έτσι ώστε να προστατευτεί απο τα αρνητικά συναισθήματα απο μια μελλοντική απόρριψη.
Τα άτομα που βιώνουν την απόρριψη σε τέτοιο έντονο βαθμό συχνά αναπτύσουν έναν εσωστρεφή εαυτό, αποφεύγοντας να εκφράσουν και να υποστηρίξουν την άποψή τους και να μιλήσουν για τα συναισθήματα τους, ειδικά αν ο σημαντικός τους άλλος έχει διαφορετική άποψη. Επίσης, τα άτομα αυτά δεν διεκδικούν το χώρο τους στις διαπροσωπικές τους σχέσεις, προτιμώντας να είναι παραγκωνισμένοι από το να τους απορρίψουν. Νιώθουν συχνά συναισθήματα δυσαρέσκειας, απογοήτευσης και θυμού τα οποία όμως δεν μπορούν να εκφραστούν στους άλλους, με αποτέλεσμα να επιστρέφουν στους ίδιους με τη μορφή ενοχών, δημιουργώντας τους χαμηλή αυτοεικόνα και αυτοεκτίμηση.
Επίσης, ο φόβος της απόρριψης κάνει τα άτομα που τον βιώνουν, να παρερμηνεύουν τα διάφορα αρνητικά μηνύματα που δέχονται απο τους γύρω τους – ως καταστροφικά – καθώς κουβαλούν την αρνητική εμπειρία απο προηγούμενες ματαιώσεις που έχουν δεχτεί στη ζωή τους. Καθετί αρνητικό για τους ίδιους επιφέρει φόβο και ο φόβος επιφέρει stress. Μια κατάσταση ανισορροπίας και εσωτερικής διαμάχης.
Έρευνες έχουν δείξει πως σε καταστάσεις έντονου stress, οι ανώτερες λειτουργίες μειώνονται έως και 50%, καθιστώντας τη λήψη αποφάσεων ένα πολύ δύσκολο ζήτημα, ακόμα και όταν πρόκειται για φαινομενικά απλές αποφάσεις. Σε άλλες πάλι περιπτώσεις, το άτομο αποφεύγει τη δημιουργία μακροχρόνιων σχέσεων και προτιμά να φεύγει εκείνο απο μια σχέση παρά να βιώσει την απόρριψη. Θα μπορούσε κανείς να ισχυριστεί πως ο φόβος της απόρριψης, λειτουργεί κατά έναν τρόπο ως μια αυτοεκπληρούμενη προφητεία για το άτομο που βιώνει μια τέτοια κατάσταση, καθώς του είναι δύσκολο να αναγνωρίσει ότι υπάρχουν άτομα γύρω του που νοιάζονται πραγματικά για τον ίδιο. Στη πραγματικότητα ζητάει τη βαθύτερη επαφή και την επιβεβαίωση απο τους άλλους, αλλά ταυτόχρονα είναι και το ίδιο το άτομο που δεν αντέχει την επαφή αυτή. Οπότε, τα άτομα γύρω του μπερδεύονται από αυτή την αντικρουόμενη συμπεριφορά και στο τέλος απομακρύνονται. Και τότε ο φόβος του ατόμου επιβεβαιώνεται.
Βέβαια ο φόβος της απόρριψης μπορεί να ξεπεραστεί. Είναι σημαντικό να γνωρίζει και να αποδεκτεί κανείς πως δεν μπορεί κανείς να είναι αποδεκτός και αγαπητός απο όλους όσους συναναστρέφεται, όπως και ο ίδιος δεν συμφωνεί και δεν αποδέχεται τους πάντες γύρω του. Επίσης είναι σημαντικό να μπορέσει κανείς να αναλύσει και να εμβαθύνει όσο γίνεται στο φόβο της απόρριψης. «Τι ακριβώς φοβάμαι;», «Ποιές είναι οι σκέψεις μου γύρω απο αυτό;», «Απο ποιόν φοβάμαι ότι θα απορριφθώ και γιατί;», «Μου έχει συμβεί στη πραγματικότητα, και αν ναι ποιές ήταν οι συνθήκες, και ποιά η στάση μου;»
Επίσης είναι σημαντικό να κατανοήσει κανείς πως μπορεί ο ίδιος να απομονώνεται υπό τον φόβο της απόρριψης, απορρίπτοντας πρώτα ο ίδιος τον εαυτό του. Ακόμα είναι σημαντικό να αναγνωρίσει κανείς το υποστηρικτικό πλαίσιο που μπορεί να έχει, άτομα δηλαδή τα οποία με τη στάση τους δηλώνουν πως είναι εκεί για το άτομο, το νοιάζονται και το φροντίζουν. Τέλος, η βοήθεια απο έναν Ψυχολόγο – Ψυχοθεραπευτή μπορεί να καταστεί καθοριστική και πολύτιμη, καθώς το άτομο θα μπορέσει να διερευνήσει και να αντιμετωπίσει τη τραυματική εμπειρία της απόρριψης, έτσι ώστε τελικά να μπορέσει να σχετιστεί αληθινά και δίχως φόβο με τους γύρω του.
